Portogruaro, urok rzeki Lemene i dawnych rezydencji szlacheckich.
Portogruaro, powstałe w XII w. jako port rzeczny, nazywane często „małą Wenecją na lądzie” to elegancka miejscowość, oddalona o niecałe trzydzieści km od plaży w Bibione. Można tu spędzić przyjemnie dzień, spacerując pod arkadami średniowiecznych i renesansowych kamienic, zrobić zakupy w eleganckich sklepach w centrum, udać się na targ, który zgodnie z wielowiekową tradycją odbywa się na rynku głównym, zatrzymać się na obiad w jednej z restauracyjek położonych wzdłuż rzeki lub odkryć cenne freski w starych kościółkach.
Centralnym punktem miasta jest Piazza della Repubblica. Na placu tym warto zwrócić uwagę na dwa symbole Portogruaro: pochodzącą z 1494 r. studnię Pilacorte z charakterystycznymi żurawiami z brązu oraz Ratusz.
Jego centralna, pochodząca z XIV, część w stylu gotyckim idealnie harmonizuje ze skrzydłami bocznymi x XVI w. Wybudowany z surowej cegły i zwieńczony eleganckimi blankami w formie „jaskółczego ogona” kryje w swych wnętrzach XVI-wieczne freski i obrazy Luigi Russolo, malarza futurysty, urodzonego w Portogruaro w 1885 roku.
Tuż za Ratuszem waszym oczom ukaże się jeden z najbardziej sugestywnych widoków Portogruaro: na brzegu rzeki Lemene, gdzie kiedyś odbywał się targ rybny, można dostrzec Stare Młyny z końca XII wieku, obecnie przekształcone w galerie sztuki oraz Oratorium Targu Rybnego czyli piękną małą drewnianą kapliczkę z XVII wieku.
Nieopodal ratusza waszą uwagę przykuje osobliwy widok krzywej wieży w stylu romańskim, która zdaje się spoczywać na boku Katedry św. Andrzeja, głównym kościele miasta konsekrowanym w 1833 r.
Neoklasyczna katedra o renesansowej formie kryje w swym wnętrzu wiele obrazów, w tym cenną kopię pierwotnego ołtarza autorstwa Cima da Conegliano „Niedowierzanie św. Tomasza”, pochodzącego z 1504 roku i przechowywanego National Gallery w Londynie.
Przechadzając się po jednym z wielu mostów nad rzeką Lemene będziecie oczarowani widokiem wspaniałych, zabytkowych pałaców, które przeglądają się jej wodach. Są to piękne, okazałe rezydencje pochodzące z XV-XVI wieku, wybudowane w weneckim stylu gotyckim z charakterystycznymi trójlistnymi łukami.
Niegdyś elewacje tych budynków były pokryte freskami, przypominając cenne klejnoty. Wystarczy spojrzeć na wspaniały Palazzo Marzotto z jego wspaniałym cyklem fresków pochodzącym z XVI wieku, aby spróbować wyobrazić sobie jak prezentowało się Portogruaro na początku XIX wieku.
Ciepła kolorystycznie elewacja z cegły Palazzo Dal Moro, zabytkowa struktura Palazzo Venanzio, elegancki styl gotycki Palazzo Degani to niektóre z aspektów estetycznych, które wyrażają charakter i tworzą atmosferę tego miasta.
W renesansowej Villa Comunale, łatwo rozpoznawalnej z uwagi na charakterystyczny portyk z trzema łukami spoczywający na kamiennych kolumnach, mieści się biblioteka, a na drugim piętrze Muzeum Paleontologiczne, w którym można zwiedzić wystawę skamieniałości. Wstęp do muzeum jest bezpłatny.
Warto odwiedzić również Narodowe Muzeum Archeologiczne. Jest ono czynne codziennie i można w nim zobaczyć bogate zbiory eksponatów pochodzących z epoki rzymskiej, głównie z pobliskiej Concordia Sagittaria, w tym monety, rzeźby, brązy, napisy, przedmioty codziennego użytku, freski i mozaiki.
Portogruaro to nie tylko miasto, które warto zwiedzić, ale przede wszystkim należy poczuć jego atmosferę. Będzie to możliwe dzięki licznym inicjatywom, które miasto promuje każdego roku: imprezy kulturalne, sezon teatralny, Międzynarodowy Festiwal Muzyczny oraz białe noce ze sklepami otwartymi do późnego wieczoru. Portogruaro to również tradycje enogastronomiczne z jego tawernami promującymi typowe regionalne produkty i lokalne wina, eleganckie sklepy, kolorowe stragany w centrum miasta rozstawiane z okazji tradycyjnego czwartkowego mercato lub targu staroci w każdą drugą sobotę miesiąca.
Concordia Sagittaria, na spacer wśród wykopalisk epoki rzymskiej i wczesnochrześcijańskiej.
Concordia Sagittaria to położona zaledwie 2 km od Portogruaro starożytna rzymska kolonia z pierwszego wieku p.n.e., której nazwa pochodzi od „sagittae” czyli strzał, które były wytwarzane tu w III w. n.e. Świadczą o tym liczne odnalezione dowody.
Dzięki wielu przeprowadzonym pracom wykopaliskowym odnalezione zostały liczne eksponaty pochodzące z epoki rzymskiej oraz epoki czasów wczesnego chrześcijaństwa, częściowo wystawione w muzeum archeologicznym w Concordia i Portogruaro, a częściowo pozostawione w miejscu wykopalisk jako pozostałości rzymskiej drogi.
Wielkie znaczenie pod względem archeologicznym ma Katedra św. Stefana. Odkryto pod nią zespół wczesnochrześcijańskich miejsc kultu w tym Trichorę z połowy IV w. n.e., budynek z trzema półkolistymi absydami wzniesiony dla upamiętnienia męczenników prześladowań Dioklecjana oraz wspaniały sarkofag "Faustiniany".
Dzięki wieloletnim pracom wykopaliskowym możliwe było odnalezienie wielu świadectw epoki rzymskiej: łuk mostu rzymskiego wzdłuż Via San Pietro, teatr, forum, łaźnie rzymskie w pobliżu Via Claudia oraz długi odcinek murów miejskich.
Godne uwagi zabytkowe budynki:
- Katedra z X w. wraz z obrazami z XIII wieku i wspaniałą kropielnicą z greckiego marmuru pochodzącą z I w. n.e.;
- Dzwonnica z 1150 r. wzniesiona w stylu romańskim tuż obok katedry, wysoka na dwadzieścia osiem metrów;
- Baptysterium z końca XI wieku, wzniesione w stylu bizantyjskim na planie krzyża greckiego, kryje w sobie freski kopuły i pozostałości renesansowej chrzcielnicy;
- Ratusz położony nad brzegiem rzeki Lemene, wybudowany w stylu renesansowym w 1523 roku i wiernie odrestaurowany po pożarze;
- Pałac Biskupi z 1450 r., wybudowany w stylu weneckim, obecnie wykorzystywany jako plebania wraz z małym sąsiednim budynkiem, którego ściany kryją starożytne znaleziska archeologiczne.
Warto jest wybrać się do Concordii pod koniec lipca podczas Targów Św. Stefana. Świąteczny nastrój tych dni na pewno oczaruje was i pozostawi miłe wspomnienia.
